Ajurweda to połączenie systemu leczniczego z filozofią Wschodu. Bierze swoje początki ze starożytnych Indii, łączy wiedzę medyczną i filozoficzną. Choć wywodzi się z Indii praktykowana jest powszechnie w większości azjatyckich krajów. Oficjalnie jest uznawana przez Światowa Organizację Zdrowia – WHO, przez co wzbudza coraz większe zainteresowanie w Europie i Ameryce. Najważniejszymi filarami ajurwedy są bowiem holistyczne podejścia do człowieka jako nierozerwalnego związku ciała, umysłu i duszy. Główna idea ajurwedy polegająca na tym, że ciało i dusza stanowią jedność, podobnie jak człowiek i otaczający go wszechświat, sprawdza się w współczesnym świecie. Starohinduska sztuka leczenia promuje zachowanie równowagi oraz integralności całego systemu pomiędzy organizmem człowieka a jego środowiskiem, dotyczy każdego aspektu ludzkiego życia, koncentrując się na zapobieganiu chorobie, a gdy do niej dojdzie usuwaniu źródła, a nie objawów oraz zachowaniu równowagi na każdym poziomie egzystencji.
Medycyna ajurwedyjska opiera się na metodach uzdrawiania naturalnego, wykorzystując ziołolecznictwo, zabiegi na ciało mające na celu oczyszczanie organizmu z toksyn fizycznych oraz mentalnych, regenerację organizmu, tym samym zapewniając powrót do pełni zdrowia. Nie tylko leczy bez użycia leków chemicznych, zabiegów inwazyjnych, ale uczy jak żyć w harmonii z otoczeniem, z naturą, ze światem i innymi ludźmi, pomaga zrozumieć własny organizm, obserwować sygnały, które organizm wysyła. Wówczas, według filozofii ajurwedy, niebagatelną role odgrywa profilaktyka, która obejmuje aktywność fizyczną, właściwe odżywianie czy prawidłowe relacje międzyludzkie.
Nieodłącznym i ważnym elementem procesów zdrowotnych jest zastosowanie odpowiedniej diety, uwzględniającej typ ciała (Prakriti), jak też występujące zaburzenia (Vikriti). Krążące w ciele 3 dosze poprzez swoje połączenie decydują o prakriti, konstytucji psychofizycznej. Prakriti to unikalny zestaw właściwości odpowiadający dominującej doszy. Prakriti od momentu poczęcia aż do końca życia pozostaje niezmienna. Pod wpływem czynników zewnętrznych może jednak ulec zaburzeniu, wywołując stan nazywany vikriti. To, co i w jaki sposób człowiek je, odgrywa istotną rolę w filozofii ajurwedy. Co prawda dieta ta nie wyklucza spożywania konkretnych pokarmów, ale zdecydowanie zaleca lekkie i nieprzetworzone produkty pochodzenia roślinnego. Istotne znaczenie ma jakość przygotowywanych posiłków oraz rytuał ich spożywania. W związku z tym, że koncepcja medycyny ajurwedyjskiej opiera się na nierozerwalnym połączeniu człowieka ze wszechświatem, nauka ajuwerdy propaguje pewną ideę – teorię , że to cykle przyrody wyznaczają najkorzystniejszy dla człowieka rytm życia, jak również dostarczają o każdej porze roku najbardziej potrzebne składniki odżywcze. Odpowiednia edukacja samoświadomości w tym zakresie pozwala osiągnąć i zachować równowagę Prakriti. Zgodnie z ajuwerdyjską nauką wszystko we wszechświecie jest ze sobą powiązane i współzależne, i składa się z pięciu żywiołów występujących w różnych proporcjach. Są to – powietrze, ogień, woda, ziemia i przestrzeń. Ludzki organizm składa się z pięciu żywiołów, które łączone w różnych proporcjach, tworzą energie nazywane doszami. Dosze vata, pitta, kapha są ich przejawem i posiadają ich właściwości. Vata – energia z przewagą przestrzeni i powietrza; jest sucha, mobilna, szorstka, lekka i zimna. Pitta – najbardziej emocjonalna i ognista energia; jest wilgotna, lekka i gorąca. Kapha – określa energię z przewagą wody i ziemi; jest wilgotna, zimna, ciężka, statyczna, spajająca. Dosze „krążą” w całym organizmie, kierują funkcjami oraz tworzą i zarządzają ciałem, i umysłem. Uważa się, iż zachowanie wszystkich trzech dosz w naturalnych proporcjach wprowadza człowieka w stan równowagi, bliski zdrowiu i dobremu samopoczuciu. Człowiek posiada wszystkie energie, z których jedna jest dominująca, druga widoczna, a trzecia najmniej obecna. Taki wzorzec energii nazywa się prakriti. Charakter psychofizyczny (prakriti) – ukształtowanie dosz – jest naturalnym stanem, który nie zmienia się, jest indywidualny i stanowi o czyjejś równowadze psychofizycznej. Jakiekolwiek zaburzenie tego stanu doprowadza do nieprawidłowości, zmiany kondycji zdrowotnej i emocjonalnej, tzw. Vikriti.
Według teorii ajurwedy nie byle jaki potencjał ma profilaktyka, która obejmuje aktywność fizyczną, właściwe odżywianie czy prawidłowe relacje międzyludzkie. Niebagatelne znaczenie ma zachowanie równowagi pomiędzy poszczególnymi doszami przy zwiększonej świadomości własnego organizmu i ciała oraz działaniach profilaktycznych, a nie koncentrowanie się na złym samopoczuciu. W wielu przypadkach za najskuteczniejszy sposób leczenia i ratowania zdrowia uważa się zmianę nastawienia do trapiących dolegliwości czy też sytuacji życiowych, wierząc, że fizyczność człowieka jest nieodłącznie połączona z jego stanem psychicznym. Ajurweda nie odnosi się tylko do dziedziny medycznej, ale dotyczy wszystkich poziomów aktywności człowieka. Całokształt procesu zdrowotnego obejmuje układ elementów wzajemnie powiązanych, takich jak ćwiczenia fizyczne, praktyka jogi i pranayamy (ćwiczenia oddechowe), jak również pracę na bardziej subtelnych poziomach – emocji i umysłu.
Pomimo że ajurweda jako domena naturalnej i niekonwencjonalnej medycyny faktycznie kładzie nacisk przede wszystkim na stan psychiczny i kwestie duchowe człowieka, to jednocześnie uznaje jako skuteczny sposób leczenia interwencję chirurgiczną. Możliwości medycyny ajurwedyjskiej łączą się z nowoczesną diagnostyką, która stanowi podstawę zdobywania wiedzy o chorobach w początkowych fazach rozwoju. Ajurweda to sposób na życie, który uświadamia jak żyć, wykorzystując wewnętrzną moc i energetyczny potencjał ludzkiego organizmu, zwraca uwagę na duchowy rozwój i podnoszenie świadomości. Ajurweda integruje różne osiągnięcia nauki w imię pomocy człowiekowi!
Autor: Liana Balicka
